اعداد و ارقامی که به عنوان عملکرد مطلوب محصولات زراعی و باغی در مدارک فنی و کتابهای تخصصی مطرح میگردد، معمولا با متوسط عملکردی که در عمل، مطابق با آمار ارائه شده در ایران اتفاق می افتد تفاوت فاحشی دارد.

علت این موضوع چیست؟ آیا براستی و با نگاهی بدبینانه، این آمار و ارقام دست نیافتنی است و یا لااقل به صورت پایدار و همه ساله دست نیافتنی است؟ و یا اینکه رسیدن به این اهداف مستلزم رعایت مجموعه ای از شرایط لازم جهت مراقبت، تغذیه و تیمار محصولات زراعی است، که در عمل بدان ها توجه نمیگردد.

به عنوان نمونه، عملکرد مطلوب سیب درختی توسط منابع معتبر فنی برای باغهای با درختان بذری غیر متراکم در حدود ٦٠ الی ٨٠ تن بر هکتار و برای باغهای متراکم در حدود ٨٠ الی ١٢٠ تن در هکتار بیان میگردد. اما آنچه که در عمل گزارش میشود متوسط تولید حدود ١٦ تن در هکتار برای باغات ایران است. این مقدار متوسط البته در منطقه دماوند نزدیک ٣٠ تن بر هکتار می باشد.

از طرف دیگر برخی هزینه های جاری یک باغدار در طول فصل زراعی تا قبل از برداشت، مستقل از میزان تولید آن است. یعنی هرچقدر عملکرد آن افزایش یابد، نه تنها مقدار تولید افزایش یافته است، بلکه با کاهش هزینه های واحد تولید نیز، بهره وری بالا رفته است.

آنچه که به عنوان رویکرد اصلی ما در دیهیم زراعت گستر هدف گذاری شده است، ارائه راهکارهایی به باغداران و کشاورزان جهت افزایش عملکرد و بهره وری است. در این راستا مجموعه ای از شرایط و وظایف از زمان شروع کاشت تا زمان برداشت محصول می بایست به طور دقیق به کار بسته شود تا عملکرد مطلوب حاصل آید. اولین این اقدامات در زمان احداث یک باغ جدید، انتخاب صحیح محصول مورد نظر وطراحی صحیح باغ است.

برای حصول بهترین عملکرد از هریک از محصولات باغی، شرایط اقلیمی خاصی لازم است که باید مد نظر قرار گیرد. متاسفانه یکی از دلایل کاهش عملکرد محصولات باغی در ایران همین عامل به ظاهر ساده است، که ضوابط مربوطه در زمان کشت درختان توسط باغدار رعایت نمیگردد. شرایط منطقه از لحاظ میزان سردی هوا، طول دوره یخبندان، زمان آخرین یخبندان بهاره، احتمال سرمازدگی بهاره، زمان رسیدن محصول و ارائه آن به بازار، ارتفاع از سطح دریا، کیفیت خاک، میزان آب قابل بهره برداری و کیفیت آن، میزان تشعشع نور آفتاب و غیره، همگی عواملی هستند که میبایست در زمان انتخاب نوع محصول مناسب برای کشت، در نظر گرفته شود.

پس از انتخاب نوع و رقم محصول، می بایست پایه مناسب و سیستم کشت انتخاب گردد. طراحی نقشه باغ در سیستم کشت باید به گونه ای باشد که عملیات داشت و برداشت محصول در سالهای آینده هرچه بیشتر به صورت مکانیزه انجام گردد تا هزینه های تولید کاهش یابد.

از طرف دیگر، انتخاب پایه مناسب علاوه بر اینکه تاثیر بسزایی بر کیفیت محصول نهایی خواهد داشت، همچنین میتواند منجر به احداث باغات متراکم پاکوتاه گردد که منجر به بازگشت سریعتر سرمایه احداث اولیه باغ خواهد شد.